ΠΑΝΟΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑΣ: "Στ' άρματα!"

Στις 27 Ιανουαρίου 2009 έφυγε από τη ζωή ο σε ηλικία 84 ετών ο Πάνος Τζαβέλλας. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό τον Τζαβέλλα τον ξέρουν από τα τραγούδια του, ως μέσο προβολής της αλήθειας των Ελλήνων. Γιατί, η ιστορία της φυλής ετούτης έχει αποδείξει πως η λήθη επέρχεται εκ των έσω συντομότερα από ό,τι στους ξένους. Ο Πάνος Τζαβέλλας, όμως, όχι μόνο δεν ξέχασε ποτέ αλλά δεν άφησε και κανέναν άλλο να ξεχάσει. Τι; Μα, τι άλλο... τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Με το αντάρτικο και τους αγώνες της. Αγώνες τιμής, ήθους και εθνικής ανυποταξίας... Και το έκανε με τον πλέον γοητευτικό τρόπο, με το τραγούδι του.

Απο το δίσκο του 1975 "Πάνος Τζαβέλλας - Τραγούδια από το αντάρτικο λημέρι του"

Ο Πάνος Τζαβέλλας γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη. Μαθητή του γυμνασίου τον βρίσκει ο πόλεμος και εντάσσεται στην ΕΠΟΝ. Τον επόμενο χρόνο βγαίνει στο βουνό με τον ΕΛΑΣ. Ξαναβγαίνει στο βουνό με τον Δημοκρατικό Στρατό, όπου τραυματίζεται, συλλαμβάνεται και ακρωτηριάζεται στο δεξί του πόδι. Από εκεί άρχισε ο δρόμος για τις φυλακές. Άρρωστος μετέβη στη Σοβιετική Ένωση το 1959 για θεραπεία μέχρι το 1965. Αφού
θεραπεύτηκε -αν και το πόδι του δεν έγινε ποτέ εντελώς καλά- σπούδασε μουσική. Εκεί γνώρισε και τον Δημήτρη Σοστακόβιτς. Επέστρεψε το 1965, αλλά το 1968 φυλακίστηκε από το καθεστώς των συνταγματαρχών. Αποφυλακίστηκε το 1971, και ξεκίνησε να παίζει μουσική στις πλακιώτικες μπουάτ. Εκεί τον βρίσκει η Μεταπολίτευση, όπου πλέον ελεύθερα τραγουδά τα τραγούδια της Εθνικής Αντίστασης. Χιλιάδες νέοι αλλά και συγκινημένοι μεγάλοι άνθρωποι κατακλύζουν το μαγαζί της οδού Κυδαθηναίων, επτά μέρες την εβδομάδα! Πολλές φορές δίνει τρεις παραστάσεις τη νύχτα ώστε να χωρέσουν όλοι. Ήταν ο άνθρωπος που γνώρισε στους νεότερους το μουσικό αλλά και ιστορικό έπος της Εθνικής μας Αντίστασης.
Έντιμος, συνεπής και ιδεολόγος. Και, κυρίως, μοναδικός... Ίσως ο μόνος που μέχρι και το τέλος της ζωής του παρέμεινε στις επάλξεις, πέρα από κομματικές μικροπολιτικές και εξίσου μικροπρεπείς εφορμήσεις. Μόνο με την αειθαλή πίστη στην ιδεολογία του. Όσοι τον άκουγαν, έχουν δηλώσει πως ήταν σα να μελετούσαν ένα κανονικό φυσικό φαινόμενο. Το ασίγαστο πάθος αυτού του εβδομηντάρη τραγουδοποιού-επαναστάτη συγκινούσε. Και μόνο για τον συγκλονιστικό «Κυρ- Παντελή», όπως και για το «Ξυπνήστε», ο Πάνος Τζαβέλλας δικαιούται μια περίοπτη θέση στο πάνθεον των Μεγάλων του ελληνικού τραγουδιού. Υπήρξε το πιο χαρακτηριστικό δείγμα Έλληνα χιποκομμουνιστή τροβαδούρου, όπως θα χρησιμοποιούσε κανείς και τον όρο αναρχικός για τον Νικόλα Άσιμο. Άλλωστε, Άσιμος και Τζαβέλλας είχαν συνεργαστεί σε μπουάτ στις αρχές της δεκαετίας του 1970, για τον πρώτο μάλιστα ο δεύτερος έγραψε το ποίημα με τίτλο «Αχ, βρε Νικόλα, η επανάσταση δεν είναι άρπα-κόλλα»! Τραγούδια του Πάνου Τζαβέλλα είχαν ερμηνεύσει η Καίτη Γκρέυ, ο Γιώργος Νταλάρας και η Χάρις Αλεξίου σε εκείνο το κλασικό πλέον ζωντανά ηχογραφημένο άλμπουμ του από την μπουάτ Λήδρα το 1975.
Σε μια εποχή που οι δηλώσεις των εγχώριων ακριβοπληρωμένων βουλευτών έχουν να κάνουν με την ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων και της Ακρόπολης και την παραχώρηση της εθνικής μας κυριαρχίας, θυμίζουμε τα λόγια του Π. Τζαβέλλα: «Ενώ βρίσκομαι σε νοσοκομείο της Μόσχας, μια μέρα έρχεται να με επισκεφτεί ο Παναγιώτης Αρώνης με έναν Ρώσο, ένα ντερέκι δυο μέτρα... Ρε Τζαβέλα, σώσε με, μου λέει ο Παναγιώτης, ετούτος εδώ μου φιλάει τα ποδάρια, τα 'χω κι άπλυτα και ντρέπομαι... Του λέω εγώ του Ρώσου: γιατί του φιλάς τα ποδάρια, ντρέπεται ο άνθρωπος... Τι λες, μου λέει ο Ρώσος, αυτά τα ποδάρια περπάτησαν πάνω στην Ακρόπολη. Ανατρίχιασα. Ρε, τον λέω, σου φιλάει τα ποδάρια γιατί περπάτησες στην Ακρόπολη!»...
...Στο πλευρό του στάθηκε μέχρι το τέλος η πολύ νεότερη του και επί 30 χρόνια σύντροφός του, ερμηνεύτρια Νατάσσα Παπαδοπούλου. Συνοδοιπόρος και συνεργάτης του στο τραγούδι, η Νατάσα Παπαδοπούλου (όλοι με ξέρουν ως «Τζαβέλλαινα», που λέει και η ίδια) δήλωσε στο «Π»: «Νιώθω πολύ τυχερή που γνώρισα, έζησα και τραγούδησα κοντά, δίπλα, μαζί με τον Πάνο. Έναν άνθρωπο με ήθος ατόφιο, ταλέντο και φωνή που ξεκινούσε να αναδύεται από το πνεύμα του, περνούσε απ' την ψυχή του και μετά έβγαινε απ' τα πνευμόνια του. Αν είναι κάτι να πω γι' αυτόν, θα πω πως στάθηκε ως το τέλος όρθιος!»

Paraskinio